De derde dinsdag van september is een belangrijke dag voor de Nederlandse politiek en wordt Prinsjesdag genoemd. Ieder jaar op die dag spreekt het staatshoofd, koning Willem-Alexander, in de Staten-Generaal van het Koninkrijk der Nederlanden, in verenigde vergadering bijeen, de 👑troonrede uit. Daarin geeft het kabinet aan wat het regeringsbeleid zal zijn voor het komende jaar. Prinsjesdag is ook een dag, dat met veel rituelen gepaard gaat.
Prinsjesdag
De benaming 'Prinsjesdag' werd al in de 17e en 18e eeuw gebruikt voor de viering van de verjaardagen van de Prinsen van Oranje. Na het Tweede Stadhouderloze Tijdperk en de geboorte van Willem V op 8 maart 1748 en vooral in de patriottentijd werd zijn verjaardag aangegrepen om demonstraties van Oranjegezindheid te houden.
De eerste 'Prinsjesdag' in de betekenis waarin wij die nu kennen, vond plaats op 2 mei 1814. Hoewel de staatkundige verhoudingen sindsdien sterk veranderd zijn, is het principe van deze dag gelijk gebleven: Prinsjesdag is de dag waarop het staatshoofd ten overstaan van het parlement de troonrede uitspreekt. Tot de grondwetsherziening van 1848 was de inhoud van de troonrede officieel een zaak van het staatshoofd; na 1848 bepaalden de ministers wat het staatshoofd zou zeggen. Het duurde echter tot na de Eerste Wereldoorlog voordat de troonrede zijn huidige karakter kreeg, een schets van de stand van zaken en een presentatie van de plannen voor het volgende parlementaire jaar. Het voorlezen van de troonrede is gelieerd aan de opening van de zitting van de Staten-Generaal, die sinds 1888 plaatsvindt op de derde dinsdag van september.
Dagbepaling
Vanouds is in de Grondwet bepaald op welke dag Prinsjesdag valt. In de eerste helft van de negentiende eeuw werd de zitting van de Staten-Generaal aanvankelijk op de eerste maandag in november geopend, en later op de derde maandag in oktober. Toen in 1848 een jaarlijkse begroting werd ingevoerd, wilde de Kamer meer tijd hebben om deze begroting te behandelen. Daarom werd het zittingsjaar van het parlement verlengd door de openingsdatum met een maand te vervroegen, naar september.
De maandag was destijds geen ideale dag. Voor een groot aantal Kamerleden uit de afgelegen delen van Nederland, was het moeilijk om op maandag tijdig in Den Haag te zijn. Om te voorkomen dat de Kamerleden op zondag moesten reizen – in verband met de zondagsrust – werd bij de grondwetswijziging van 1887 de maandag vervangen door de dinsdag.
Taalgebruik
De benaming 'Prinsjesdag' voor de opening van de zitting der Staten-Generaal werd 1930 populair in het taalgebruik. In 1931 werd Prinsjesdag voor het eerst gefilmd en ook van geluid voorzien.
Rijtoer
Voorafgaand aan de troonrede maken de Koning en de belangrijkste leden van het Koninklijk Huis een rijtoer met de Gouden Koets van Paleis Noordeinde naar de Ridderzaal. Dit jaar en de komende drie jaar hierna zal de Glazen Koets, de Gouden Koets vervangen. De Gouden Koets zal namelijk in deze periode in zijn geheel worden gerestaureerd.
Tijdschema
De stoet vertrekt klokslag om 13.00 uur en komt aan om 13.15 uur, waarop het voorlezen van de troonrede begint. Om circa 14.00 uur begeeft de stoet zich weer terug naar het Paleis Noordeinde. Bij het vertrek van de koning groet hij het vaandel van het krijgsmachtonderdeel dat bij het Paleis is opgesteld en wordt het Wilhelmus gespeeld. Vervolgens stapt de koning in de Gouden Koets.
Route
De route gaat niet langs de kortste weg van Paleis Noordeinde naar het Binnenhof, maar via het Noordeinde, Heulstraat, Kneuterdijk, Lange Voorhout, Tournooiveld, Korte Vijverberg naar het Binnenhof, bij elkaar ruim een kilometer.
Home
