Home
Sinterklaas is niet meer weg te denken. Ieder jaar weer wordt er een heleboel aandacht aan besteed. Denk aan de "hoge kortingen" die gegeven worden zodat iedereen massaal cadeaus gaat kopen, maar ook de intocht die ieder jaar weer op televisie te zien is en in vele steden en dorpen gedaan wordt. De Sint is niet alleen populair bij kinderen, maar er zijn nog steeds genoeg volwassenen die het feest ieder jaar weer vieren. Het gaat natuurlijk om de gezelligheid, het lekkere eten en het samenzijn. Op 5 december is het pakjesavond en zijn er veel gezinnen in Nederland die hier volop van genieten.
Echter weten veel mensen niet wat de oorsprong van de Sint eigenlijk is. Hoe is eigenlijk het idee van 
Sinterklaas ontstaan? Is hij een verzinsel, of heeft hij wel daadwerkelijk geleefd? En waar is hij dan geboren en waar heeft hij dan zijn leven doorgebracht? Genoeg vragen die je kunt stellen over deze behoorlijk mysterieuze man.
Er is sowieso twijfel of de Sint wel echt heeft bestaan, maar er blijkt nog wel behoorlijk wat informatie te zijn over hem. Zo weten we in ieder geval dat hij Nicolaas heette en is geboren in 280 na Christus. Wat opvallend is, is dat hij niet is geboren in Spanje, waar hij normaal gesproken met zijn boot vandaan komt, maar in Turkije. Over zijn jeugd is vrijwel niets duidelijk. Hij werd bisschop in Myra en in 342 na Christus overleed hij. Ook over zijn ouders weten we het een en ander. Zo zou zijn vader Epiphanius heten en zijn moeder zou Nonna of Giovanna heten. Nicolaas was erg gelovig en dit was dan ook terug te zien in zijn leven. Al vroeg in zijn leven leefde hij naar deze manier. Op de vastendagen dronk hij zelfs maar een keer per dag uit de borst. Zijn ouders vonden het belangrijk dat hij het geloof zou blijven aanhangen, maar ze konden hem daarin niet lang begeleiden. Toen hij jong was stierven zijn ouders namelijk aan een epidemie. Hierna volgde een erfenis die Nicolaas kreeg en op een nuttige manier gebruikte. Hij hielp mensen die het niet goed hadden. De een had hulp nodig, de ander was ziek en ook lijdende mensen hielp hij met de erfenis van zijn ouders. We weten dus in ieder geval dat hij een gulle man was, net zoals de Sint die we tegenwoordig kennen.
Voordat de Sint bisschop werd, was er natuurlijk nog een andere bisschop. Deze overleed in 292 na Christus, waarna de bisschoppen samen kwamen om een nieuwe te kiezen. Na enige tijd werd besloten dat de eerste persoon die de volgende dag de kerk binnen zou komen, ook de nieuwe bisschop werd. Dit bleek dus Nicolaas, oftewel de Sint te zijn. Hij is maar liefst 50 jaar bisschop geweest van Myra. Hierbij moest hij veel rondreizen en werd hij geprezen omdat hij een gulle man was. Niet alleen was hij gul, maar ook werd hij gezien als beschermheilige van onder andere bakkers, gevangenen, koop- en zeelieden, kinderen en huwbare maagden. Er zijn meerdere legenden van Nicolaas, waarvan een aantal erg populair zijn en ook betekenis hebben voor het feest van Sinterklaas. Dit zijn de legende van de zeelieden, de legende van de drie arme meisjes en ten slotte de legende van de drie scholieren.
In 325 riep keizer Constantijn een concilie bij elkaar en dit gebeurde in Nicea. Een kerkvergadering moest een splitsing van de kerk ongedaan maken, want een priester had de goddelijke natuur van Christus aangevochten. Het bleek dat Nicolaas meedeed aan dit concilie, maar het is niet helemaal duidelijk omdat zijn naam hiervoor niet gevonden is. Nicolaas wilde de ketterse taal niet aanhoren en uitte dit door Arius een kaakslag te geven, waarna de aanhanger van Arius een straf wilden voor Nicolaas. Echter wilde de keizer geen straf uitspreken. Hierna moest de vergadering een beslissing nemen over wat er gedaan moest worden met Nicolaas. Hij moest zijn mijter en stola afgeven en moest ook zijn baard knippen. Hierna moest hij naar de gevangenis. In de cel kwamen Jezus en Maria langs die vroegen waarom de Sint in de cel zat. Hierop antwoordde hij dat hij hen lief had en daarom vast zat. Hij werd verlost van zijn boeien en kreeg zijn Evangelieboek, zijn stola en zijn mijter terug. Wat hierna volgde was erg vreemd. De dag nadat Nicolaas vastgezet was, vonden de bewakers hem met een helemaal aangegroeide baard terug in zijn cel, terwijl hij aan het lezen was in de bijbel. Dit resulteerde, gelukkig voor Nicolaas, in een vrijlating.
Wat erg belangrijk was in het leven van Nicolaas, en wat de zaak van de veldheren genoemd werd, was een verhaal over drie generaals. Deze generaals waren ter dood veroordeeld maar waren onschuldig en Nicolaas was degene die hen heeft gered. De generaals werden beschuldigd van hoogverraad nadat zij een opstand wilden stoppen en hierna werden ze opgesloten in de dodencel. Nicolaas hoorde over deze vervelende gebeurtenis en koos ervoor om te bidden dat ze gered werden. Dit bidden werkte, want zijn kracht was zo sterk dat het drietal weer werd vrijgelaten uit de dodencel.
De Sint is dus oorspronkelijk geen man die cadeaus uitdeelde aan kinderen, maar waarschijnlijk komt het idee door zijn gulheid hier wel vandaan. Hij hielp geen kinderen, maar wel mensen die het nodig hadden door ze geld te geven dat hij geërfd had van zijn ouders. Dit verklaart dat hij vandaag de dag nog gezien wordt als gulle man die anderen helpt door middel van geld. Of het nou gaat om geld geven of om middelen geven, want Nicolaas deed waarschijnlijk beiden wel in zijn tijd dat hij bisschop was.
Nicolaas heeft dus behoorlijk wat meegemaakt in zijn leven en in de jaren dat hij bisschop was. Op 6 december in het jaar 342 is hij gestorven in Myra, waarvan hij ook de bisschop was. Op deze manier werd 6 december zijn naamdag en het feest van heilige Nicolaas werd gevierd op de avond voor zijn naamdag. Dit is dus de avond van 5 december, en dat is de avond waarop we ieder jaar nog Sinterklaas vieren. Veel mensen dachten dat de Sint jarig was op 5 december en het daarom op die dag gevierd werd, maar dat blijkt dus niet waar te zijn. De Sint werd begraven in Myra en Myra werd daardoor een belangrijk bedevaartsoord. Hierdoor kwamen er veel pelgrims op af die zorgden voor inkomsten van de bewoners in Myra. Vele jaren later, namelijk in 1807, besloten ze het lichaam van Nicolaas te verplaatsen naar Bari. Hier werd tevens een kerk voor hem gebouwd en tot op de dag van vandaag is het nog een bedevaartsplaats. Uit zijn graf vloeit water en er wordt gezegd dat hieruit wonderen kunnen komen.
Zoals je misschien wel hebt gemerkt, komt zwarte piet in het hele verhaal niet voor. Deze is erbij verzonnen in 1850 door Jan Schenkman met een boek over de Sint. Schenkman leefde in Amsterdam en was prominent lid van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, die zich onder meer inzette voor afschaffing van de slavernij. Schenkman schreef zijn boek in de periode dat Nederland zich losmaakte van de slavernij in de koloniën. De zwarte piet die hij beschreef reed trots op een paard, boven Sint Nicolaas. Mensen die hier een slaaf in zien baseren die aanname op het vooroordeel dat een kleurling in die tijd in dienst van een blanke wel een slaaf moest zijn. Maar slavernij kwam op het Europese vasteland na de 17e eeuw niet meer voor (uitsluitend in de koloniën). Sterker nog, als je in die tijd al iemand met een donkere huidskleur zag in Amsterdam, dan waren het vaak welgestelde moorse handelaren in specerijen (denk aan de kruiden in kruidnootjes en speculaas) zoals je ze nog wel eens af en toe ziet afgebeeld als gapers boven drogisterijen.
Zwarte piet is de helper van de Sint, maar oorspronkelijk heeft deze dus helemaal niet bestaan en is er niets dat op het bestaan van een helper blijkt te wijzen. Eerder werd zwarte piet gewoon Piet/Pieter of pieterbaas genoemd, maar in 1995 werd de naam veranderd in zwarte piet. Na een tijdje was het niet meer één Piet die de Sint moest helpen. Eerder ging het altijd maar om één Piet dat dan hét hulpje was, maar later bleek dat er nog meer hulp nodig was en werden er verschillende pieten geïntroduceerd. Er zijn een aantal theorieën als het gaat om de herkomst van zwarte piet. De eerste is dat hij schoorsteenveger is en de zwarte kleur komt door roetvegen uit de schoorsteen. Een andere theorie is dat hij een demon is die werd gedwongen tot goede daden door de heiligen. Nog een andere zou zijn dat hij een voorchristelijke god was en er werd gezegd dat hij zich moest onderwerpen aan de Sint. Ten slotte hebben we een theorie die de laatste jaren ook veel genoemd is, namelijk dat het een zwarte slaaf was. Deze zou Piter hebben geheten en hij kwam uit Ethiopië. Hij zou bevrijd zijn door de Sint van de slavenmarkt. Dit was dan ook de reden van de discussie rondom zwarte piet. Hij werd gezien als slaaf en met zijn donkere huidskleur zijn er veel mensen die het racistisch vinden. De één vindt van wel, de ander vindt van niet. Het is lastig om te zeggen hoe het nu dan verder moet op het gebied van zwarte piet. De één wil dat de zwarte piet verdwijnt, de ander wil dat ze blank worden en er is ook een oplossing om de pieten een kleur te geven zoals blauw, rood of groen. Op deze manier kan het niet meer racistisch worden genoemd.
Ook winkels staan hierdoor voor het blok. Je kunt het nooit goed doen voor iedere klant die je krijgt, maar je wilt het natuurlijk zo goed mogelijk doen voor het grootste aantal klanten. Het lijkt dan een kwestie van kiezen. Houden ze de pieten zwart of krijgen ze een kleur? Iedereen tevreden stellen is in ieder geval onmogelijk met dit probleem. Er waren afgelopen jaar een aantal winkels die besloten om de zwarte piet gewoon zwart te houden, terwijl andere winkels kozen voor een kleurtje. Hoe de discussie nu verder zal gaan, is nog onduidelijk. Echter kunnen we wel verwachten dat de discussie weer verder zal gaan als het weer bijna 5 december is. Wie weet zijn de pieten straks allemaal wel gekleurd en is er weer een stukje bij de geschiedenis van Sinterklaas toegevoegd.
Natuurlijk is het sinterklaasfeest in de loop der tijd veranderd. Hoewel de gedachte achter het feest grotendeels hetzelfde is gebleven, zijn de tradities wél veranderd. Pakjesavond is ook pas later ontstaan. Pas na de Tweede Wereldoorlog ontstond pakjesavond zoals wij dat nu vieren. In eerste instantie kregen kinderen dan vooral zelfgemaakte cadeautjes van hun ouders. Later veranderde dit omdat de welvaart steeds meer toenam. Ouders kochten dan ook de cadeautjes gewoon in de winkel. Eerst kwam de gewoonte om kinderen op 5 december hun schoen te laten zetten voordat ze naar bed toe gingen. Wanneer ze dan op 6 december uit bed kwamen was hun schoen gevuld met een cadeautje, snoep of allebei. Later werd het feest uitgebreid. Zo werd het in de afgelopen eeuw de gewoonte dat de Sint, samen met zwarte piet, op 5 december op bezoek kwam. Dat is eigenlijk de eerste echte stap richting pakjesavond zoals wij dat vieren. Ze kwamen bij een gezin op bezoek met een jute zak waarin allerlei cadeautjes zaten. Dat werd langzaam maar zeker uitgebreid waardoor er een echte feestavond ontstond waarin het vooral draait om gezelligheid, samenzijn en elkaar cadeautjes geven.
Je ziet dus dat er wel enige logica zit in hoe de Sint tegenwoordig gezien wordt en hoe hij vroeger was. Zo had hij bijvoorbeeld een lange baard en een mijter en laten ze dit tegenwoordig ook nog zien. Wat niet echt meer terug te zien is in het beeld van nu, is dat het ook veel ging om het geloof. Door te bidden heeft hij veel bereikt, maar we associëren de Sint nu niet meer met het geloof. Het is een feest dat voor iedereen mogelijk is om te vieren, ongeacht of je gelooft in God of dat je nergens in gelooft. Dit maakt het voor iedereen een leuk en toegankelijk feest.
Voor de kids hebben wij ook nog leuke Sinterklaasspellen die je hier kunt vinden!
Dit is een bijdrage van: Peter Hoogstrate
wat hij toch liever niet zou horen.
want een zwarte, nee dat kan echt niet.
desnoods een wit exemplaar.
omdat je dan discrimineert.
maar ken jij wel de achtergrond?
want van jouw versie klopt geen fluit.
maar doodgewone schoorsteenvegers!
wat dacht je van de Piet zijn roe?
is functioneel en hoort daarbij.
word je vanzelf een zwarte Piet.
mijn zwarte Pieten, dat zijn Moren.
en ik heb ook nog andere Afrikanen hier.
want de Sint is geboren in Turkije.
daar is geen letter van gelogen.
de Sint is een echte allochtoon!
is mijn feestelijke intocht omarmt door de hele Nederlandse natie.
daar is dus helemaal niets racistisch aan.
ga je maar naar Smurfenland!
